Các nhà khảo cổ học Israel vừa khai quật được bằng chứng khảo cổ học đầu tiên về một viện dưỡng lão cổ xưa có niên đại khoảng 1600 năm, cho thấy việc chăm sóc người cao tuổi đã là một phần của cấu trúc xã hội từ rất lâu trước đây. Phát hiện này hé lộ những góc nhìn thú vị về đời sống của người già trong thế giới cổ đại.
Bạn có bao giờ tự hỏi, ông bà tổ tiên của chúng ta ngày xưa, khi tóc đã bạc da đã mồi, thì sống ở đâu và được chăm sóc như thế nào không? Câu trả lời có thể nằm ở một phát hiện khảo cổ học gây chấn động vừa được công bố tại Israel: một viện dưỡng lão có niên đại 1600 năm tuổi! Nghe thôi đã thấy tò mò muốn "xuyên không" về quá khứ rồi đúng không?
Các nhà khảo cổ học Israel đã phát hiện ra một huy chương khảm tinh xảo có niên đại vào cuối thế kỷ IV hoặc đầu thế kỷ V, mang dòng chữ Hy Lạp "Bình an cho những bậc cao niên". Huy chương này được tìm thấy gần một trong những bức khảm ấn tượng nhất tại khu vực khảo cổ Hippos cổ đại, một thành phố Cơ Đốc giáo từng là nơi đặt tòa giám mục.
Tiến sĩ Michael Eisenberg từ viện Khảo cổ Zinman, Đại học Haifa, người đồng chỉ đạo dự án khai quật, đã không giấu được sự phấn khích: "Đây là bằng chứng sống động cho thấy việc quan tâm và chăm sóc người cao tuổi không phải là một khái niệm hiện đại, mà đã là một phần của cấu trúc xã hội từ cách đây khoảng 1.600 năm".
Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Tiến sĩ Eisenberg và các đồng nghiệp của mình lập luận rằng, huy chương mang dòng chữ trên là bằng chứng khảo cổ học đầu tiên về một viện dưỡng lão cổ xưa. Lập luận này dựa trên việc dòng chữ đề cập trực tiếp đến nhóm người cao tuổi và vị trí của huy chương trong khu dân cư cổ. Mặc dù văn bản từ thế kỷ V và VI từng đề cập đến các cơ sở dành cho người già, song đây là lần đầu tiên có bằng chứng vật chất rõ ràng chứng thực điều đó.
Vậy, viện dưỡng lão "thời ông bà anh" này có gì đặc biệt? Theo các nhà nghiên cứu, địa điểm này có thể từng là một cơ sở sinh hoạt cộng đồng dành cho người cao tuổi, một thiết chế mang tính cộng đồng và tâm linh, gắn bó với đời sống đô thị và phản ánh giá trị xã hội của thời kỳ đó. Nói cách khác, đây không chỉ là nơi để "dưỡng già", mà còn là nơi để các cụ giao lưu, sinh hoạt và tìm thấy niềm vui tuổi xế chiều.
Phát hiện này cũng cho thấy một sự chuyển biến quan trọng trong lối sống Cơ Đốc thời bấy giờ. Huy chương khảm "có thể là một trong những chứng tích vật chất sớm nhất tại Thánh địa, cho thấy cộng đồng Cơ Đốc bắt đầu đảm nhận vai trò chăm sóc xã hội mà trước đó thường do gia đình đảm nhận". Điều này phản ánh sự chuyển biến trong lối sống Cơ Đốc, vượt ra khỏi cấu trúc gia đình truyền thống, hướng tới đời sống tu viện và cộng đồng tôn giáo.